Zavod za zaštitu prirode Srbije, povodom obeležavanja nacionalnog Dana zaštite prirode, 11. aprila, ukazuje na značaj prirode koja je ukoliko je očuvana značajan saveznik u prevazilaženju nastale pandemije i očuvanju zdravlja.
Za Dan zaštite prirode u Srbiji odabran je 11. april zato što je toga dana 1949. godine prvi put ustanovljen status jednog područja kao zaštićenog prirodnog dobra, a to su vodopadi u okviru Spomenika prirode „Velika i Mala Ripaljka“ na teritoriji opštine Sokobanja.
Poštovanje i sprovođenje mera koje je Vlada Republike Srbije propisala, kako zdravstveno-higijenskih, tako i socijalnog distanciranja, značajno je kako bi odgovarajući procesi u prirodi svojim delovanjem i stabilnošću onemogućili širenje korona virusa Covid 19. U cilju objašnjenja ovih procesa saradnici Zavoda pripremili su stručno-informativni tekst o opštim odlikama virusa, sa posebnim osvrtom na korona viruse u prirodi u svetlu savremenih istraživanja. Javnosti je kompletan tekst dostupan na internet portalu Zavoda (www.zzps.rs).
Nacionalni dan zaštite prirode povod je da se realizuju određene akcije kako bi se ukazalo na značaj i vrednosti naše prirodne baštine. Ove godine u skladu sa sprovođenjem mera u sprečavanju pandemije akcije će biti realizovne putem savremenih sredstava elektornske komunikacije, preko portala i društvenih mreža Zavoda.
Kako bismo u uslovima vanrednog stanja u kome se nalazimo obeležili Dan zaštite prirode i ujedno nastavili saradnju sa školama u obrazovanju mladih za ekološki odogovorne građane, pozivamo prosvetare da za potrebe nastave na daljinu, kao i sve građane zainteresovane da spozanju prirodu naše Zemlje, koriste saznanja i informacije o prirodi Srbije, koje je Zavod uobličio u formi filmova i video prezentacija za realizaciju tema iz predmeta: biologija, geografija, svet oko nas i čuvari prirode.
Više od osamdeset prezentacija grupisano je u četiri celine: Geodiverzitet i geonasleđe, Zaštićena područja Srbije (nacionalni parkovi, parkovi prirode, specijalni rezervati prirode, spomenici prirode, predeli izuzetnih odlika i dr.), Zaštita biodiverziteta i ekosistema i Zaštita prirode, klimatske promene, obnovljivi izvori energije, koje se mogu preuzeti preko linka http://www.zzps.rs/wp/skole/ u odeljku programi za nastavnike. Na ovom linku dostupni su i video zapisi o prirodnim dobrima.
Bogatstvo prirode Srbije, koja predstavlja jedan od 158 centara svetskog biodiverziteta, ogleda se u prisustvu velikog broja staništa kao što su stepe, peščare, slatine i šume prašumskog karaktera u kanjonima i klisurama divljih reka i planina, što čini da naša zemlja predstavlja jedan od šest centara biodiverziteta Evrope, sa raznovrsnim ekosistemima od submediteranskog do subarktičkog tipa.
Naši najočuvaniji i najznačajniji delovi prirodne baštine čuvaju u okviru sistema 470 zaštićenih područja koja zauzimaju površinu od 7,66% teritorije Srbije.
O značaju biljnog i životinjskog sveta naše zemlje govori i podatak da, iako Srbija zauzima svega 0,82% evropskog kontinenta, u njoj živi 18,6% vaskularne evropske flore, dok u fauni kičmenjaka prednjače ptice, sa zastupljenošću od 66%. Trenutno, stanovnici prirode koji se nisu mogli videti u pojedinim urbanim zonama, usled smanjenja kretanja ljudi, ponovo se vraćaju na nekadašnja staništa, o čemu nam svedoče slike koje stižu iz celog sveta. U našoj zemlji mala je verovatnoća da će u gradove ući krupni sisari poput jelena, medveda, vukova i sličnih životinja, s tim da mogu biti uočljivije životinje koje su, inače, redovni stanovnici naših gradova. Životinje koje žive na periferiji gradova, kao što su lisica ili šakal, mogu zaći dublje u urbane zone gradova u potrazi za hranom. Naravno, ne treba zaboraviti da u gradovima možemo videti i vrste koje su retke i ugrožene na evropskom, pa i svetskom nivou, kao što su, na primer, vrste iz reda ptica: orao belorepan, mali vranac, vetruška i mnoge druge.
Iako svetu prirode prija smanjen intenzitet kretanja ljudi, i to pre svega u trenutnom reproduktivnom i periodu odgajanja mladih, koji se sada odvija uz minimalno uznemiravanje od strane ljudi, postoje životinje kojima, upravo u ovom periodu, treba naša pomoć. To su životinje koje se nalaze u zoološkim vrtovima, prihvatilištima, javnim akvarijumima i tropikarijumima i drugim ustanovama koje imaju svoje mesto i ulogu u programima očuvanja retkih i ugroženih vrsta, prihvatu i zbrinjavanju, ali i obrazovanju na temu zaštite prirode, a koje, usled nemogućnosti rada sa posetiocima, nemaju dovoljno sredstava za ishranu i preživljavanje životinja.
Jedan od objekata kojem je potrebna ovakva vrsta pomoći je i Javni akvarijum i tropikarijum u Beogradu, u kome se trenutno nalazi preko 3.000 jedinki divljih vrsta riba, gmizavaca i drugih životinja, na šta upućuje i apel koji je Zavod objavio na sajtu http://www.zzps.rs/wp/pomozimo-opstanak-preko-3-000-jedinki-zivotinja-u-javnom-akvarijumu-i-tropikarijumu-u-beogradu/. Udruženje „Zooplanet“ iz Niša takođe se sureće sa istim problemom, pa bi pomoć ovom udruženju i njihovim štićenicima dobro došla i bila od velikog značaja.
