Bačkotopolsko Ekološko društvo „Arkus” još pre tri decenije počeo je da istražuje prirodna dobra, floru i faunu Opštine. Nakon nekoliko godina već su imali konkretne podatke o veoma značajnom ptičijem fondu, kao i o biljnom svetu karakterističnom za lesne doline. Tokom godina su održavali stalni kontakt sa Zavodom za zaštitu prirode Vojvodine, kao i sa Odsekom za biologiju Prirodno-matematičkog fakulteta, Univerziteta u Novom Sadu. Pre oko 15 godina imali su dovoljno podataka da, u saradnji sa Zavodom, pokrenu postupak zaštite. Ceo ovaj proces odvijao se uz zdušnu podršku građana koji su ovu oazu prirode takođe prepoznali kao posebnu vrednost, a posebno u svetlu lokalnih ekoloških problema, budući da je reka Krivaja u pojedinim delovima toka kanalisana i zagađena.
Skupština opštine Bačka Topola je 2017. godine, na osnovu studije koju je izradio Pokrajinski zavod za zaštitu prirode, usvojila proglašenje Parka prirode „Bačkotopolske doline”, nakon što je stiglo odobrenje Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine. Prema toj odluci, jedan deo doline potoka Krivaja kao i okolnih livada stavljeni su pod zaštitu.
Zaštišćeno područje obuhvata deonicu lesne doline glavnog toka Krivaje (deonice nazvane Rit i Bećarska dolina) i bočnu dolinu prema Karađorđevu. Pored samih dolina, prisutni su i drugi geomorfološki elementi lesnog platoa koji su nastali interakcijom erozije, karstifikacije lesa i ljudskih uticaja. Ostaci iskonske stepske i šumostepske vegetacije pripadaju ugroženim stanišnim tipovima Panonskog biogeografskog regiona i kao takvi se nalaze na spiskovima staništa prioritetnih za zaštitu u Srbiji. Livade u nižim delovima dolina predstavljaju regionalnu varijantu vojvođanskih dolinskih livada, ograničene na lesni plato Telečke i širu okolinu. Stepski ostaci se ističu florističkim bogatsvom i prisustvom dve kritično ugrožene vrste u Srbiji: tamno-ljubičasti luk (Allium atroviolaceum) i bezstablovi kozinac (Astragalus excapus). Na osnovu Direktive o staništima, prisustvo populacije bezstablovnog kozinca čini stepsku površinu centralnog dela područja potencijalnim NATURA 2000 područjem.
Močvarna i zabarena staništa, čije površine su se proširile formiranjem akumulacije, predstavljaju značajno utočište vrstama vlažnih staništa koje su postale ugrožene regulacijom Krivaje. Jezerski ekositem akumulacije, u kojoj se razvijala prirodna zonacija vegetacije nizijskih jezera, predstavlja zamensko stanište od regionalnog značaja, obezbeđujući opstanak ugroženim vrstama jezera i mrtvaja čija su staništa uništena isušivanjem plavnih područja velikih reka. Područje je deo ekološke mreže Srbije kao stanište za razmnožavanje i ishranu zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta. Područje obezbeđuje životne uslove za vodozemce i gmizavce koje se nalaze i na spiskovima Konvencije o očuvanju evropske divlje flore i faune i prirodnih staništa: žaba češnjača (Pelobates fuscus), stepski gušter (Podarcis taurica) i barska kornjača (Emys orbicularis).
Posebno se ističe ornitološka vrednost područja koja se ogleda u broju retkih i ugroženih vrsta. Od 148 registrovanih vrsta 75 se gnezdi na zaštićenom području, ostalim služi kao mesto ishrane tokom godine ili za vreme seobe. Među značajnim gnezdaricama posebno se ističu bukavac (Botaurus stellaris), patka njorka (Aythya nyroca), barski petlić (Porzana porzana) i modrovoljka (Luscinia svecica). Značajna je mešovita kolonija crvenih čaplji (Ardea purpurea) i gakova (Nycticorax nycticorax). Mnoge vrste ptica značajne su u nacionalnim i međunarodnim razmerama, što je iskazano njihovim prisustvom na odgovarajućim listama, pravilnicima i konvencijama.
Ovaj tekst je nastao u okviru projekta „Bačka Topola-ekološka opština” koji je sufinansiran iz budžeta Opštine Bačka Topola na konkursu za sufinansiranje projekata proizvodnje medijskih sadržaja iz oblasti javnog informisanja u 2020. godini.