Najduža vojvođanska reka Krivaja, svoj 109 kilometara dugi tok i počinje i završava u ovoj pokrajini. Ova nevelika reka rezervoar je za navodnjavnje oko 720 hektara okolnih oranica. Pregrađena je branom i formira veštačko jezero Krivaja. Nedaleko od njega nalazi se još jedno veštačko jezero – Moravica, koje se takođe puni iz toka Krivaje. U slivu se nalazi još nekoliko jezera – u Pačiru, Panoniji i Malom Iđošu od kojih je najveće ono kod Bačke Topole – Zobnatičko površine čak 250 hektara.
Iako je ime dobila po karakterističnom krivudavom toku tipične ravničarske reke koja teče kroz lesne brežuljke, danas su svi njeni tokovi i kraci kanalisani.
Iako postoje planovi da se tok Krivaje u celosti zaštiti kao rezervat, zbog destruktivnog načina održavanja izmuljavanjem, danas nijedan deo reke više nije u prirodnom stanju, i zajedno sa priobaljem izgleda kao veštački kanal.
Međutim, predložena je zaštita preostalih viših delova obale, gde je do sada bilo manje ljudskih intervencija. Tako je Skupština opštine Bačka Topola 2017. godine, na osnovu studije koju je izradio Pokrajinski zavod za zaštitu prirode, usvojila proglašenje Parka prirode „Bačkotopolske doline”, nakon što je stiglo odobrenje Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine. Prema toj odluci, jedan deo doline potoka Krivaja, kao i okolnih livada stavljeni su pod zaštitu. Pod zaštiom su se našli deonica lesne doline glavnog toka Krivaje (deonice nazvane Rit i Bećarska dolina) i bočna dolina prema Karađorđevu.
Stepski ostaci se ističu florističkim bogatsvom i prisustvom dve kritično ugrožene vrste u Srbiji: tamno-ljubičasti luk (Allium atroviolaceum) i bezstablovi kozinac (Astragalus excapus). Na osnovu Direktive o staništima, prisustvo populacije bezstablovnog kozinca čini stepsku površinu centralnog dela područja potencijalnim NATURA 2000 područjem.
Močvarna i zabarena staništa, čije površine su se proširile formiranjem akumulacije, predstavljaju značajno utočište vrstama vlažnih staništa koje su postale ugrožene regulacijom Krivaje. Jezerski ekositem akumulacije, u kojoj se razvijala prirodna zonacija vegetacije nizijskih jezera, predstavlja zamensko stanište od regionalnog značaja, obezbeđujući opstanak ugroženim vrstama jezera i mrtvaja čija su staništa uništena isušivanjem plavnih područja velikih reka. Područje je deo ekološke mreže Srbije kao stanište za razmnožavanje i ishranu zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta. Područje obezbeđuje životne uslove za vodozemce i gmizavce koje se nalaze i na spiskovima Konvencije o očuvanju evropske divlje flore i faune i prirodnih staništa: žaba češnjača (Pelobates fuscus), stepski gušter (Podarcis taurica) i barska kornjača (Emys orbicularis).
Jezera koje napaja Krivaja poznata su izletišta i ribolovački reviri. Jedno od najznačajnijih svakako je Zobnatičko jezero.
Park prirode „Zobnatica” je udaljena od Bačke Topole samo pet kilometara. Zobnatica je proglašena parkom prirode 1976. godine, a 1998. godine ovo jedinstveno mesto dobilo je status nacionalnog značaja za ptice. Tu se nalazi jedinstveni muzej konjarstva osnovan 1896. godine.
Ovo jezero pruža izuzetne turističke mogućnosti za celo ovo područje i jedna je od glavnih atrakcija Severnobačkog okruga. Nedaleko od jezera nalazi se vetrenjača koja je privlačna za fotografisanje. Ipak, daleko veći značaj ima to što Zobnatica pruža stanište retkim vrstama vodozemaca, gmizavaca i sisara, a svoj dom je ovde pronašlo 148 vrsta ptica od čega 75 gnezdarice.
Turistički kompleks Zobnatice čini nekadašnje imanje porodice Terleeva koje je 1882. godine izgradio vlastelin Đula Terleeva. Imanje čini dvorac Zobnatica i kula osmatračnica. Zobnatica je poznata po ergeli koja je osnovana 1750. godine. Celokupni kompleks ergele sadrži konjušnicu sa oko 100 grla engleske punokrvne rase, hipodrom i druge terene za jahanje i treninge.
Akumulativno jezero „Stara Moravica” površine je 69 hektra. Prosečna dubina je oko četiri metra. Deo obale je izgrađen za kupače i izletnike. Osim kupališnog turizma, jezero je i bogat ribolovački revir.
Tekst i foto: Ekipa Ekolista

Ovaj tekst je nastao u okviru projekta „Bačka Topola-ekološka opština” koji je sufinansiran iz budžeta Opštine Bačka Topola na konkursu za sufinansiranje projekata proizvodnje medijskih sadržaja iz oblasti javnog informisanja u 2020. godini.