Caritas Šabac, Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije i Crveni Križ Tuzlanskog kantona pozivaju ljubitelje boravka u prirodi da istraže nove rute za posmatranje ptica u Međunarodno značajnom području za ptice Donje Podrinje u Srbiji i Zaštićenom pejzažu Konjuh u Bosni i Hercegovini. Grupe novinara iz obe zemlje nedavno su posetile oba područja i obišli osmišljene staze na kojima se mogu posmatrati čudesne ptičje vrste. Mape staza su osmišljene u okviru zajedničkog projekta ovih organizacija, koji za cilj ima da se u prekograničnoj oblasti stvori novi turistički sadržaj koji će u svom fokusu imati upravo posmatranje ptica (eng. birdwatching), hobi koji i u svetu i kod nas ima sve više poklonika.
Posmatranje ptica kao hobi razvija se od početka 20. veka, da bi sada širom sveta brojao milione poklonika, pa se tako vremenom razvio i aviturizam, kao zasebna grana ekološkog turizma koja u fokusu ima ptice. Posmatrači i fotografi ptica prelaze meridijane, istražuju neistražene delove sveta kako bi zabeležili retke ptičje vrste, pritom značajno doprinoseći lokalnom budžetu. Zato je pokrenut projekat koji u fokusu ima socijlani i ekonomski razvoj prekograničnog područja kroz razvoj posmatranja ptica.
Zaštićeni pejzaž Konjuh u Bosni i Hercegovini, na preko 8 hiljada hektara objedinjuje raznovrsne reljefe: šumska staništa različitih sastojina, brojne potoke i rečice između kojih se izdižu grebeni sistemi, te ne čudi da svoj stalni ili povremeni dom ovde pronalaze 103 vrste ptica. One koje se češće viđaju poput različitih senica, zeba i orlova, drozd imelaš i drozd pevač, crna žuna, ali i one retke kao što su planinski detlić, najređa i najugroženija vrsta Bosne i Hercegovine, srednji detlić koji na evropskom nivou ima najmanju brojnost, zatim troprsti detlić, vodenkos, dugorepa sova, leštarka…
Na nešto više od dva sata vožnje od Konjuha ka severoistoku, u Srbiji, prostire se Međunarodno značajno područje za ptice Donje Podrinje, još jedna nezaobilazna i atraktivna lokacija za sve posmatrače ptica i fotografe prirode. Svojim brzim i promenljivim tokom reka Drina je napravila jedinstveno područje u Srbiji sastavljeno od meandara, strmih obala, šljunkovitih sprudova, a tu je prisutno i još preko 50 šljunkara ispunjenih vodom. Jedino nacionalno gnezdilište male čigre nalazi se upravo ovde. Najveća populacija žalara slepića, značajno gnezdilište polojke, kolonije bregunica, retki parovi pčelarica i crne rode – ukupno je ovde zabeleženo preko 100 vrsta ptica, a procenjuje se da ih ima oko 150.
“Ptice koje žive u ovim područjima ozbiljan su turistički potencijal kojim se mora pametno upravljati. Veliki je broj posmatrača ptica iz sveta koji prelaze hiljade kilometara i dolaze u naše podneblje da bi napravili snimak neke retke i ugrožene vrste. Broj tzv. birdwatchera je sve veći i u našem podneblju jer ljudi žele da se vrate prirodi. Upravo zato smo i izradili po jednu mapu za oba područja sa stazama koje povezuju najatraktivnije lokacije i garantuju nezaboravan ptičarski doživljaj”, kaže Sandra Jovanović, ornitološkinja Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije koja je kreirala mape zajedno sa kolegama, zaposlenima u JP “Zaštićeni pejzaži Konjuh” i uz podrušku Crvenog križa Tuzlanskog kantona.
Mapa Zaštićenog pejzaža Konjuh obuhvata čak 32 lokaliteta, a mapa Međunarodno značajnog područja za ptice Donje podrinje 8 lokaliteta na kojima se mogu posmatrati ptice, do kojih vode staze različite težine. Od onih laganih i rekreativnih do onih koje podrazumevaju bolju fizičku spremu. Mape se mogu besplatno preuzeti na sajtu pticesrbije.rs.
Kreiranje ovih mapa tek je jedan deo saradnje ovih organizacija u okviru projekta „Eko turizam u prekograničnom području između Srbije i BiH: posmatranje ptica u prekograničnom području“ koji sufinansira Evropska unija u okviru finansijskog instrumenta pretpristupne pomoći (IPA II) kroz Program prekogranične saradnje Srbija – Bosna i Hercegovina 2014-2020. Ugovor za sufinansiranje sredstvima Evropske unije potpisan je sa Ministarstvom finansija Republike Srbije – Sektorom za ugovaranje i finansiranje programa iz sredstava Evropske unije.
Sprovedeno je nekoliko koraka koji za cilj imaju da podstaknu socio-ekonomski razvoj prekogranične oblasti kroz razvoj ekološkog turizma. Duž kreiranih staza u oba područja postavljene su po 2 table sa informacijama o ornitofauni, napravljena je publikacija o posmatranju ptica u prekograničnom području namenjena turističkim vodičima, a sa obe strane Drine organizvovan je i kurs za turističke radnike u okviru kojeg su i sami naučili kako da postanu vodiči u posmatranju ptica.
Takvu turističku ponudu, dopuniće i proizvodi za ptice – kućice, hranilice i zrnasta hrana, koji će biti plasirani na tržište a praviće bi ih upravo ljudi koji žive u prekograničnoj oblasti odnosno u opštinama Bogatić, Šabac, Loznica i opštinama Tuzlanskog kantona – Banović, Živinice i Kladanj. Primarni cilj ove proizvodnje jeste da se uključe seoska domaćinstva koja bi time unapredila svoje poslovanje, ali takođe i korisnici socijalne pomoći i osobe sa invaliditetom.
Foto: Uroš Stojiljković