Zenica ima odlično rešenje problema odvajanja i tretiranja otpada na dohvat ruke. Građani Zenice u Reciklažno dvorište mogu da donesu drvo, papir, karton, plastiku, staklo, foliju, PET ambalažu, baterije, automobilske gume, bijelu tehniku, računare, televizore i drugi elektronski otpad.
“Postupanje s otpadom je nezamislivo bez učešća svakog člana naše zajednice, od onog najmanjeg do najvećeg. U hijerarhiji postupanja s otpadom, najbolje je da ga izbegnemo, odnosno da nabavljamo i koristimo stvari koje su nam stvarno potrebne.” – rekao je Džafer Dautbegović, iz preduzeća za sakupljanje otpada “ALBA Zenica”.

Grad na koji se možemo ugledati je Novi Sad koji je dobio priznanje za doprinos boljem upravljanju staklenom ambalažom na Zapadnom Balkanu. Ovu nagradu je dobio na završnoj konferenciji projekta pod nazivom “Upravljanje staklenom ambalažom na Zapadnom Balkanu”. Na teritoriji Grada Novog Sada do sada je postavljeno 143 kontejnera “zvona” za prikupljanje staklene ambalaže. Građani Novog Sada su, u periodu od šest meseci 2022. godine, odvojili 50.000 kg staklene ambalaže kroz ove namenske kontejnere, a primetan je rast količina iz meseca u mesec.
Značajan je udeo i nevladinih organizacija i inicijativa koje uglavnom imaju i humanitarni karakter pa je tako, ne samo u Novom Sadu već i šire poznata akcija “Čepom do osmeha” kojom se sakupljaju čepovi i ostala ambalaža i njima nabavljaju invalidska pomagala onima kojima su neophodna. Evidentna je volonterska aktivnost mladih u ovoj inicijativi ali i spremnost mladih da u ovoj akciji razdvajaju otpad.
Velike dogadjaje na žalost prate velike količine otpada. Već godinama najpoznatiji muzički festival EXIT koji se organizuje u Novom Sadu, je zato veliku pažnju posvetio edukaciji i motivaciji mladih u oblasti razdvajanja otpada. U saradnji više kompanija postavljanjem stanica za reciklažu, nekoliko godina, pa i prethodne, odvajale su se pet boce, limenke i plastične čaše. Uz samo razdvajanje promoviše se i reciklaža postupcima koji se sprovode na samoj Tvrdjavi tokom festivala i u kojima mogu svi učestvovati.

U Bosni i Hercegovini je otvorena i prva fabrika za reciklažu guma, kako bi se smanjilo zagađenje prirode. Nažalost, gume su najčešće bačene u prirodu ili su spaljivane što dovodi do dodatnog zagađenja. Kompanija iz Srbije je također primer dobre prakse koji od starih automobilskih guma pravi gumene podloge za dječija igrališta.

Kako to rade drugi?
Hrvatski otok Krk je od 2005. godine primer dobre prakse gde se u godinu dana prikupi oko 19.500 tona komunalnog otpada, a trenutno se odvojeno prikuplja oko 60% otpada. Na njihovom putu edukacija je ključ uspeha, koja počinje od malih nogu, ali tu je i utecaj jednih na druge. Otok Krk, zahvaljujući odvojenom prikupljanju otpada, recikliranju i kompostiranju, izbegava preko 83% ukupnih potencijalnih emisija štetnih plinova iz delatnosti komunalnog sektora. Još pozitivniji primer je otok Zlarin koji teži životu bez otpada.

Hubbub iz Londona kroz svoje raznovrsne kampanje uspješno doprinosi zaštiti okoline. Fokusiraju se na svakodnevne navike i potrebe poput hrane, mode, doma i okoline u kojoj žive. Njihove zanimljive kampanje privlače pažnju građana i na taj način motivišu stanovništvo da učestvuju u njihovoj ideji. Većina kampanja imaju pozitivan rezultat i primetno na bolje promenjena razmišljanja kod ljudi koji su učestvovali u njima.

Posebno zanimljivo je iskustvo Plastic fishing koje kao aktivnost za školsku decu ali i kako team building za kompanije sprovode u dokovima Londona a od sakupljene plastike se reciklažom izradjuju čamci te se ova aktivnost multiplicira.

Slovenački Center ponovne uporabe preuzima višak proizvoda i industrijski višak materijala i pretvara ih u nešto korisno ili nešto što se može ponovno upotrebljavati. Njihove akcije i ciljeve objašnjava njihov moto “Koristimo samo ono što već postoji”. Slovenija je po količini otpada po stanovniku ispod evropskog proseka, ali jako zaostaje u korištenju otpada kao sirovine. Zato je ovaj centar dobar primer kako povećati svest građana i pokazati im potencijale koje ostavljeni “otpad” može imati.

Pre nego danas bacite svoj otpad u kantu za smeće, razmislite da li nešto od toga ima potencijal koji niste do sada vidjeli.

Autori teksta: Radio Active Zenica i Institut za održivi razvoj i zaštitu životne sredine “Zeleni krug” Novi Sad